Podpułkownik Jan Zumbach

(ur. 14 kwietnia 1915 r. w Ursynowie, zm. 3 stycznia 1986 r. w Paryżu)

Jeden z najlepszych polskich pilotów okresu II Wojny Światowej, as przestworzy, wybitny członek załogi myśliwców Dywizjonu 303 im. Tadeusza Kościuszki.

Jan Zumbach urodził się 15 kwietnia 1915 r. w Ursynowie. W wieku 7 lat wraz z rodziną przeprowadził się do Bobrowa, gdzie rozpoczęła się jego edukacja. Miłość do samolotów obudziła się w nim podczas pokazów lotnictwa odbywających się w 1928 r. w Brodnicy, wtedy też Jan podjął decyzję o karierze pilota. Jako 21-letni mężczyzna sfałszował zgodę matki i ochotniczo wstąpił do wojska. Po ukończeniu służby w piechocie w 1936 r., jeszcze tego samego roku rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, kończąc ją w 1938 r. ze stopniem podporucznika. Przed wybuchem II wojny światowej, będąc członkiem załogi 111. Eskadry Myśliwskiej, uległ wypadkowi samochodowemu, przez co trafił do ośrodka rehabilitacyjnego w Zaleszczykach. Po wybuchu II wojny światowej Zumbach rozpoczął poszukiwania swojej eskadry, jednak na próżno. 17 września 1939 r. udał się do Rumunii, gdzie nie był mile widziany, przez co musiał uciekać do Bejrutu, a następnie do Francji. Po bezpiecznym dotarciu na miejsce, wysłano go do Centrum Wyszkolenia Lotnictwa Polskiego. W maju 1940 r. został przydzielony do polskiej jednostki lotniczej o nazwie I Klucz Kominowy, podporządkowanej francuskim siłom lotniczym. Nie odniósł tam większych sukcesów. Latem 1940 r. ewakuował się na statku “Kmicic” do Wielkiej Brytanii, gdzie 2 sierpnia został wcielony do Dywizjonu 303 im. Tadeusza Kościuszki, stacjonującego w Norholt. Pierwszym samolotem Kaczora Donalda, bo tak Zumbacha nazywali koledzy, był Hawker Hurricane Mk.I. Pilotując ten myśliwiec podczas Bitwy o Anglię, Jan wykazał się wielką odwagą, niepozbawioną brawury. Od sierpnia 1944 r. do 30 stycznia 1945 r. dowodził 133 Polskim Skrzydłem Myśliwskim.

Potwierdzono, że podczas II wojny światowej Jan Zumbach zestrzelił 13 samolotów, przy czym prawdopodobnie liczba zestrzeleń osiągnęła 18 sztuk. Oprócz Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari został odznaczony czterokrotnie Krzyżem Walecznym, dwukrotnie Medalem Lotniczym, Polowym Znakiem Pilota oraz dwukrotnie brytyjskim Zaszczytnym Krzyżem Lotniczym.